انواع قرارداد یا عقود حقوقی در قانون مدنی ایران

انواع قرارداد یا انواع عقود در قانون ایران عبارت است از: یک نفر یا تعدادی افراد در مقابل یک یا تعداد دیگری از افراد به امری متعهد شوند. این قرار داد باعث برقرار شدن رابطه حقوقی بین طرفین می شود. طرفین قرار داد ممکن است اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند. مهمترین مسئله ای که در انواع قرارداد در حقوق مطرح می شود، توافقی است که بین طرفین قرارداد بنا شده است.

انواع قراردادها در قانون مدنی ایران بکار برده می شود، شامل: قرارداد لازم، قرارداد جایز، قرارداد خیاری، قرارداد منجز، قرارداد معلق، قرارداد معوض، قرارداد غیرمعوض(مجانی)، قرارداد رضایی، قرارداد تشریفاتی، قرارداد عینی، قرارداد تملیکی، قرارداد الحاقی و…. می باشد.

حال در این مقاله دیاموند ملک به بررسی عقود مهم و رایج کشور خواهیم پرداخت. هرکدام از این انواع قرارداد، کاربردهای متفاوتی دارند، پس بهتر است قبل از بستن قرارداد، با آن آشنایی داشته باشید، و آثار و تبعات هر کدام را بدانید. تا هنگام خرید و فروش ملک در  عقد قرارداد توجه بیشتری نمایید.

زیرا هنگام وقوع مشکل، راهکار متفاوتی برای هر عقد در نظر گرفته می شود، پس آشنایی با هر عقد کمک می کند با خیال راحت معامله مورد نظر را انجام دهید.

انواع قراردادهای حقوقی رایج کشور کدام است؟

1. قراردادهای معین و نامعین
2. قراردادهای لازم و جایز
3. قراردادهای خیاری و بدون خیار
4. قراردادهای رضایی و تشریفاتی

انواع عقود معین در قانون مدنی

قراردادهای معین از آن دسته قراردادهایی است که تعریف معین و مشخصی در قانون مدنی برایش مقرر شده است. و دارای شرایط معینی هستند مانند قرارداد خرید، اجاره، رهن و…. از محاسن این نوع قراردادها این است که تمامی شرایط در قانون ذکر شده و نیازی به درج همه حقوق و قوانین در قراداد نیست.

ثبت نشدن این قوانین در قرارداد به معنای این است که تمام شرایطی که قانون برای آن عقد تعیین نموده مورد پذیرش طرفین قرارداد می باشد. به عنوان مثال در عقد قرارداد موجر و مستاجر حقوق و قوانین زیادی وجود دارد که اگر هم در قرارداد اجاره ذکر نشود، در صورت وقوع مشکل و جهت حل اختلاف می توان به آنها رجوع کرد.

عقود نامعین

در انواع عقود نامعین ، شرایط مشخصی در قانون کشور برای آن ذکر نشده. برعکس عقد معین نیازی نیست برای انعقاد هر قرار داد، دنبال عناوین قانونی باشند. بنابراین هر شرط و قواعد مربوط به عقد نامعین با توافق طرفین تعیین می شود. ولی باید دقت شود که مخالف شرع و قوانین عمومی نباشد.

به عنوان مثال برای عقود نامعین قرارداد مشارکت در ساخت، قرارداد اجاره به شرط تملیک و قرارداد مالکیت زمانی، از مهمترین قراردادهای نامعین در حوزه املاک و مستغلات و انواع قرارداد فروش ملک هستند.

عقود لازم

عقد لازم یعنی هیچ‌کدوم از طرفین قرارداد، اجازه بر هم زدن و فسخ را نداشته باشند. به جز در موارد محدود که قانون تعیین کرده است. نکته مهم که باید به آن توجه نمود، این است که براساس قانون، اصل بر لازم بودن قراردادها است.

یعنی همه قراردادها لازم هستند، مگر این‌که در قانون جایز بودن آن تصریح شده باشد. به همین علت طرفین معامله نمی‌توانند هروقت که بخواهند و به دلخواه قرارداد را فسخ نمایند. قراردادهای اجاره، قرارداد خرید و فروش مغازه و صلح نمونه هایی از قراردادهای لازم می باشند.

عقود جایز

عقد جایز، نوعی قرارداد است که هر کدام از طرفین معامله هر زمان که بخواهند، می توانند قرارداد را فسخ نمایند. وکالت و ودیعه دو نمونه از قراردادهای جایز هستند. به عنوان مثال در مورد عقد وکالت، وکیل هر وقت که بخواهد می‌تواند حق موکلش را فسخ نماید، مگر این‌که وکالت بلاعزل باشد. زیرا در این صورت عقد لازم هم برای محکم تر شدن عقد جایز شرط شده است.

تفاوت عقد جایز و عقد لازم در انواع قرارداد در این است که عقد جایز در صورت فوت و یا محجور شدن هر کدام از دو طرف منحل می‌شود، ولی عقد لازم با فوت یا محجور شدن کسی از بین نخواهد رفت.

نمونه بارز آن وکالت بلاعزل است که برخلاف باور اشتباه عموم وکالت حتی اگر بلاعزل هم باشد، با فوت یا محجور شدن موکل اعتبارش را از دست می‌هد.

عقود خیاری

عقد خیاری یکی از انواع قرارداد است که در عقد لازم، به طرفین یا یکی از آنها و یا به یک شخص سوم، اختیار فسخ قرارداد، داده می‌شود. این اشخاص لازم نیست دلیلی برای فسخ قرارداد داشته باشند.

به عنوان نمونه سند صلح خیاری، شرط قرارداد خرید ملک، نمونه قرارداد صلح خیاری است که فروشنده و یا خریدار هردو این اختیار را دارند که ظرف مدت سه روز به هردلیلی که بخواهند، قرارداد را فسخ کنند. به این نوع قرارداد، عقد خیاری گفته می شود.

عقود بدون خیار

اگر در قرارداد لازم، اختیاری به هیچ کدام از طرفین معامله یا شخص سوم برای بر هم زدن معامله داده نشود، این قرارداد از نوع بدون خیار خواهد بود.

عقود رضایی

این عقد یکی از انواع قرارداد است که فقط باتوجه به رضایت طرفین تشکیل می‌شود و دارای هیچ گونه تشریفات خاصی نیستند. مثل قرارداد خرید و اجاره.

انواع عقود تشریفاتی

نوعی قرارداد به نام عقود تشریفاتی وجود دارد که صرف رضایت طرفین برای قرارداد کافی نیست و باید هردو طرف به شکلی که قانون تعیین می‌کند، رضایت خود را نشان دهند.

مانند قرارداد رهن و وقف، که انواع قرارداد تشریفاتی هستند. زیرا در قرارداد رهن، در اختیار گرفتن مالی که به رهن می رود توسط رهن گیرنده، شرط صحت عقد محسوب می شود.

درباره دیاموند ملک، با بهره گیری از کارشناسان متخصص در حوزه مسکن، به شما برای عقد انواع قرارداد مطمئن و خرید خانه قیمت مناسب در انزلی مشاوره های لازم را ارائه می کند تا با خیال راحت، معامله انجام دهید. همچنین می توانید سایر مقالات را در این زمینه در بخش آشنایی با نکات حقوقی املاک مطالعه نمایید.